ÖNE ÇIKANLAR :
İSTANBUL27°C
Parçalı Bulutlu

YAZARLAR

Çatışmalı, Çatışmasız ve Empatik İletişim

Prof. Dr. Nevzat Tarhan

21 Åžubat 2014 Cuma 16:02
  • A
  • A

İliÅŸki kurma biçiminde, iliÅŸki kurulan nesnenin rolleri de önemlidir. Mesela anne, baba, iÅŸadamı rolüyle iliÅŸki kurma vardır. İnsanlar arası iliÅŸkiler de rollere göre deÄŸiÅŸir. İş, okul, ev, arkadaÅŸ rolünde olan iliÅŸkiler vardır. KiÅŸiler büründüğü role göre karşı tarafla iliÅŸki kurmaya baÅŸlar. Roller karıştığında ise çatışmalar çıkar. Çalışan bir kadını düşünelim; ev hanımlığı, çalışan kadın ve annelik rolü olmak üzere 3 ayrı iliÅŸki kurmak durumundadır. EÄŸer eve geldiÄŸinde annelik rolüyle deÄŸil de çalışan kadın rolüyle davranırsa çocukla empati kuramaz. Yahut annelik rolünü iÅŸ yerinde uygularsa iÅŸini yapamaz. Bu durumda da roller karışır, çatışma baÅŸlar, iletiÅŸim biçimi bozulur, nesnelerin rolleri deÄŸiÅŸir. KiÅŸi hangi rolde nasıl davranacağını biliyorsa; evdeki, iÅŸteki, sokaktaki role uygun davranıyorsa saÄŸlıklı iletiÅŸim kurar. 

Çatışmalı iletiÅŸimde iki tarafın sorunlar yaÅŸaması, birbirleriyle bilgi, duygu ve iliÅŸki kurmayı baÅŸaramamaları söz konusudur. Bu iletiÅŸimde çaprazlaÅŸma olur. Mesela çocuÄŸuna karşı öğretmen rolünde olan anne buyurgan, otoriter olur, çocuÄŸunu kendinden uzaklaÅŸtırır böylece iletiÅŸimi koparır. İletiÅŸim kurmada rolleri iyi belirlemek, kiÅŸilik rollerini doÄŸru bilmek, iletiÅŸimi analiz etmemizi kolaylaÅŸtırır. 

Çatışmasız iletişim

Çatışmasız iletiÅŸimde karşıdaki kiÅŸi ile iletiÅŸim kurulur, karşılıklı alışveriÅŸ söz konusudur. Bu iletiÅŸimde bilgi aktarımı ayağı vardır fakat duygu aktarımı ayağı yoktur. Çatışmasız iletiÅŸim saÄŸlıklı bir iletiÅŸim deÄŸildir. Bu iletiÅŸimde sessizlik varsa, karşı tarafın fizyolojisinde deÄŸiÅŸiklik yapmıyorsa –konuÅŸuyorsun, alıyorsun, veriyorsun- arada bir ÅŸey yoktur, sadece mesafeli bir iliÅŸki vardır. Aynı otobüsün içinde giden yolcular gibidirler, ortak bire hedefe giderler ama çatışma yoktur. Çatışmasız iletiÅŸimi daha iyi anlayabilmek için öncelikle iletiÅŸimin nerobiyolojisinden bahsetmek gerekir. Çatışmasız iletiÅŸim ikiye ayrılır: 

a-Çatışmasız Ahenksiz İletişim

Aynı otobüste aynı yere giden iki yolcunun aralarında çatışma yoktur fakat uyum da yoktur. Mesela otobüste espri yapılır, herkes güler, gülmeyen ortamla ahengi tutturamamıştır ama çatışma da yoktur. Bu durum çatışmasız ahenksiz iletişimin olduğunu gösterir. Aralarında ahenk oluşmadığı için senkron hareket etme meydana gelmez ve empatik rezonans oluşmaz.

b-Çatışmasız Ahenkli İletişim

Aynı otobüste aynı hedefe giden iki yolcu ihtiyaç duyduÄŸunda zaman konuÅŸur, bilgi alışveriÅŸinde bulunur. Bu iletiÅŸimde bilgi aktarımı vardır ama duygu aktarımı yoktur. Empati de oluÅŸmaz. 

Empatik İletişim

Empatik iletiÅŸim, en derin ve etkili iletiÅŸim çeÅŸididir. Birbirini seven, birbirinin ne hissettiÄŸini hemen anlayan iki kiÅŸinin yaÅŸadığı iletiÅŸim tarzıdır. Uykusu geldiÄŸini hisseder, başının altına hemen yastık koyar. 

İletiÅŸim, iki iliÅŸki nesnesinin aralarında uyguladıkları yöntemdir. İletiÅŸim bir ÅŸehrin yolları gibidir, iliÅŸki ise bütün bir ÅŸehri temsil eder. Åžehirde insanlar, nesneler olduÄŸu gibi iliÅŸkilerde de sevgi, duygu nesneleri, ihtiyacı gideren nesneler vardır. Bu yüzden gün boyunca iki insan arasında bu üç iletiÅŸimde deÄŸiÅŸmeler olur. 

Empatik ilişki kurma anlaşıldığı zaman ilişkinin nerobiyolojisini de anlarız. İlişki kurmak derken genellikle bir bilgisayarın diğer bilgisayar ile ilişki kurması gibi algılanır, iki kişi arasındaki kitap alışverişi gibi düşünülür. Hâlbuki insandaki ilişkiler öyle değildir.

Günümüzde bir modem geliÅŸtirerek bilgisayardaki bilgileri beyindeki bilgilere aktarabilmek için çalışmalar yapılıyor. İnsanın beynindeki bilgiler sadece düz bilgiden oluÅŸmuyor, duygusal boyutu da mevcuttur. Bazı beyin araÅŸtırmalarına göre, beyinde küçük damak tıkanıklığı geçirmiÅŸ bir hastada duygusal kör görüş (afektif kör görüş) hastalığı ortaya çıkar. Bu kiÅŸiler bir resme baktığı zaman gözü görüyor ama gördüğünü algılayamaz. Çünkü beyinde, gözle görme merkezi arasındaki yolda damar tıkanıklığı olmuÅŸtur. Mesela karısının yüzene bakıyor fakat onu tanımıyor. Hastalığın çok ileri safhasında hasta aynaya bakıp kendisini tanımaz hale gelir. Bu tür hastalar bir resme bakıp kimseyi tanımamasına raÄŸmen resimdeki yüzlerin mimiklerini aynen taklit eder. Resimdeki insanın kaÅŸları çatıksa hasta da kaÅŸlarını çatar. Bu da mantıksal olarak görmediÄŸini, duygusal olarak gördüğünü ortaya çıkarır. Resimde gördüğü insanı tanımaz ama yüz ifadesindeki duyguları tanır. Mesela eÅŸinin resmini gösterirler, eÅŸinin olduÄŸunu bilmez ama gülen bir resim ise hasta da güler. 

YORUM YAZ
Henüz yorum yapılmamış.

Yorum yapmak için üye girişi yapmanız gerekmektedir. Yada Misafir Olarak Yorum Yapabilirsiniz.Üyeliğiniz varsa üye girişi yapabilirsiniz. Yeni üyelik için üyelik formunu kullanabilirsiniz.