Cemre Nedir? Cemre Ne zaman düşer? Cemre'nin kökeni nereden gelir?
‘Cemre’ Arapça kökenli bir kelimedir, sözlük anlamı ise kordur. Halk arasında sıcaklığın artması olarak bilinmektir. Cemre kelimesinin bir hikayesi vardır. Araplar hava ısındığı zaman yüksek yerlerde yaşarlar. Kış aylarında ise düzlük yerde yaşamaktalardı. Bu yaşadıkları düzlük yerlerde ortaya büyük bir çadır yaparlar ve bu çadırda birlikte yaşarlardı. Çadırın dışına küçükbaş hayvanlar daire şeklinde yerleştirilir, onların dışına da develer yerleştirilirdi. Kış geldiğinde birisini kendileri için diğer ikiside küçükbaş hayvanlar ve develer için üç ateş yakarlardı. Havaların ısınmasıyla birlikte bu ateşler birer hafta aralıklarla dıştan içe doğru söndürülmüştür. Böylelikle havaların ısınması halk dilinde havaların ısınması anlamına gelmiştir.
Cemre ilkbahar başlamadan önce 7 gün arayla ve sırasıyla havaya, suya, toprağa düştüğüne inanılır. Düşen cemreler sayesinde hava, su ve toprak ısınır.
Havaya 19-20 Şubat tarihlerinde, suya 26-27 Şubat tarihlerinde, toprağa ise 5-6 Mart tarihlerinde cemre düştüğüne inanılmaktadır.
Halk cemrenin düşme sırasına göre önce havanın ısındığına sonra su ve toprağın ısınıdığına inanmaktadır. Bu durum coğrafi bilgilerle çatışmaktadır. Çünkü güneş ışınları ilk önce toprağı ısıtmaktadır ve yerden yansıyan ışınlar havayı ısıtır. Örnek vermek gerekirse; dağların yüksek kısımlarının kar olması ve oralarda havanın soğuk olmasıdır. Cemrenin düşmesiyle birlikte halk arasında Hıdırellez ve Nevruz kutlamaları başlamaktadır.
Türk kültüründe cemre düşmesi önemlidir. Çünkü cemre Kültür ve Edebiyat alanında kendine yer bulmuştur. Osmanlı Divan Şairleri cemre düşme zamanlarında önemli kişilere övgü şiirleri yazarlardı ve bu şiirlere ‘Cemreviye’ denilmektedir.
Meteroloji açısından bakacak olursak ısınma sırası şu şekildedir: toprak, hava ve su. Cemre düşmesi tecrübelere bağlı bir inanış olsa dahi bazen cemrenin düştüğü günlerde havalar sıcak olmanın aksine soğuyabilmektedir. Ülkemizi inceleyecek olursak özellikle Marmara Bölgesine cemre düştüğünde havaların \%80’e yakın oranda ısındığı gözlemlenmektedir.
Sonuç olarak, cemre düşmesininin meteroloji ile pek bir ilgisi bulunmamaktadır. Zaten küresel ısınmadan kaynaklı atmosfer olayları mevsimlerin değişmesine neden olmuştur. Her ne kadar böyle bir değişim olması cemre olayını etkilese de cemre düşmesi olayı yüzyıllardır halk tarafından benimsenmiş ve tecrübelere dayandırılmış bir olaydır.