Türk Patent Enstitüsü (TPE), yeni olmadığı anlaşılan tasarım başvurularını; kamu düzeni veya genel ahlaka aykırı tasarımları reddedebilecek.
Patent Haklarının Korunması Hakkında KHK ile Bazı Kanun ve KHK'larda Değişiklik Yapan Kanun Tasarısı, TBMM Başkanlığı'na sunuldu.
Tasarıya göre, kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce yapılan patent ve faydalı model başvuruları, başvuru tarihinde yürürlükteki mevzuat hükümlerine göre sonuçlandırılacak.
Endüstriyel Tasarımların Korunması Hakkında KHK'nın adını, ''Tasarımları Korunması Hakkında KHK'' olarak değiştiren tasarı, ''ürün'' tanımını yeniden yapıyor. Buna göre, ürün; ''Bilgisayar programları hariç olmak üzere, endüstriyel yolla veya elle üretilen herhangi bir nesnenin yanı sıra bileşik bir ürün veya parçaları, setler, takımlar, ambalajlar gibi nesneleri, birden çok nesnenin veya sunuşun bir arada algılanabilen bileşimlerini, grafik semboller ve tipografik karakterleri'' şeklinde tanımlanıyor.
Tasarıyla, başvuru sahiplerinin kolay ve daha az maliyetli başvuru yapabilmelerini sağlamak amacıyla getirilen çoklu başvuru uygulaması genişletiliyor. Birden çok tasarımın tescili talebi, ek başvuru ücretinin ödenmesi şartıyla çoklu başvuru altında yapılabilecek. Aynı sınıfta yer alan tasarımlar için çoklu başvuru yapabilme imkanıyla, uluslararası uygulamalarla da paralellik getiriliyor.
Çoklu başvuru şartına uymayan tasarımlar için ilk başvuru tarihi ve varsa rüçhan hakları saklı tutulmak şartıyla bölünmüş başvuru yapılabilme imkanı tanınıyor. Bu şekilde, başvuru sahiplerinin çoklu başvuru şartını taşımayan tasarımlar ile yapacakları başvuruların düzenlenmesi sonucunda işleme alınmayan tasarımlar için bölünmüş başvuru yapma imkanı tanınıyor, koruma noktasında hak kaybının önüne geçilmesi amaçlanıyor.
Tasarı, tasarım tescil başvurularının incelenmesine ilişkin usul ve esasları da düzenliyor, içerik incelemesini genişletiyor.
Türk Patent Enstitüsü (TPE), başvurunun kanunda belirtilen şartlara uygunluğunu inceleyecek. Enstitü, belirtilen şartlarda eksiklik olmadığına karar verirse, tasarım tescil başvurusu; başvurunun TPE tarafından alındığı tarih, saat ve dakika itibarıyla kesinleşecek.
TPE, tasarım veya ürün tanımına uygun olmayan, kamu düzenine veya genel ahlaka aykırı, belirtilen madde kapsamına girmeyen gerçek ve tüzel kişilerin başvuruları ile Paris Sözleşmesi kapsamında yer alan hükümranlık alametleri ile bu kapsam dışında kalan ancak kamuyu ilgilendiren dini, tarihi ve kültürel değerler bakımından halka mal olmuş ve ilgili mercilerin tescil izni vermediği diğer armalar, amblemler veya nişanları içeren, yeni olmadığı anlaşılan tasarım tescil taleplerini reddedecek.
Tasarı, başvuru sahiplerinin, değişik zamanlarda aynı tescile ilişkin olarak yayım erteleme süresinin uzatılmasını talep etmesi nedeniyle işlem takibinde yaşanılan sorunlara da çözüm getiriyor. Buna göre, başvuru sahibi, başvuru sırasında, başvuru veya varsa rüçhan tarihinden başlamak üzere 30 ay süreyle yayın erteleme talebinde bulunabilecek.
TPE kararlarına itiraz imkanı getiren tasarı, ret ve yayın kararlarına yapılacak itirazlarla ilgili düzenlemeleri de içeriyor. Başvuru sahipleri, verilen kararlara karşı, kararın bildirim tarihinden itibaren 2 ay içinde gerekçeli ve yazılı olarak itiraz edebilecek. Yapılacak itirazlar, Yeniden İnceleme ve Değerlendirme Kurulu tarafından incelenecek.
Enstitü, itirazları incelerken gerekli gördüğü hallerde başvuru sahibinin görüşünü alacak.
Tasarım tescil sahibi, dava açabilecek
Tasarım hakkına tecavüz sayılan fiiller ise şöyle sıralanıyor:
''Tasarım hakkı sahibinin izni olmaksızın, KHK hükümlerine göre koruma kapsamındaki bir tasarımın kullanıldığı veya uygulandığı ürünün aynısını veya genel izlenim itibarıyla bariz benzerini üretmek, piyasaya sunmak, satmak, sözleşme yapmak için icapta bulunmak, ticari amaçla kullanmak veya bu amaçlarla bulundurmak, bir başka şekilde ticaret alanına çıkarmak veya Gümrük Kanunu'nda tanımlanan gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutmak.
Tasarım hakkı sahibi tarafından lisans yoluyla verilmiş hakları izinsiz genişletmek veya bu hakları üçüncü
Gasp hali.''
Tasarım tescili sahibi, tasarım tescil başvurusu tescil edilerek yayımlandığı takdirde, hakkına yönelik olarak bu maddede sayılan tecavüzlerden dolayı hukuk davası açabilecek ve ceza davası açılması için şikayetçi olabilecek. Tecavüz eden, başvurudan ve kapsamından haberdar edilmişse tescilin yayımlanmış olmasına bakılmayacak. Tecavüz edenin kötü niyetli olduğuna mahkeme tarafından hükmolunursa yayımdan önce de tecavüzün varlığı kabul edilecek.
Koruma kapsamındaki tasarımın tescilli olduğuna ilişkin kaydın ürün, ambalaj veya fatura üzerine konulmamış olması, tasarım hakkına tecavüz olmaktan çıkarmayacak.
Para cezaları
Tasarı, tasarım hakkına ilişkin cezai hükümleri yeniden düzenliyor.
Tasarım hakkına kasten tecavüz etmek suretiyle mal üreten kişi, 500 günden 10 bin güne kadar adli para cezasına çarptırılacak.
Tasarım hakkına tecavüz suretiyle üretilen malı, tasarım hakkına kasten tecavüz suçuna iştirak etmeksizin bilerek satan, satışa sunan, gümrükçe onaylanmış bir işlem ya da kullanıma tabi tutan veya ticari amaçla satın alan, bulunduran, nakleden veya depolayan kişi, 300 günden 5 bin güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılacak. Ancak, bu eylemleri işleyen kişi kovuşturma başlamadan veya kovuşturma başladıktan sonra hüküm verilmeden önce bu malı nereden temin ettiğini bildirerek, üretenlerin ortaya çıkarılmasını veya üretilmiş mallara el konulmasını sağlarsa kamu davası açılmayacak, açılmışsa dava düşecek.
Bir eşya veya ambalaj üzerine konulmuş tasarım koruması olduğunu belirten işareti, yetkisi olmadan kaldıran kişiye, 50 günden 5 bin güne kadar adli para cezası verilecek.
Yetkisi olmadığı halde, başkasına ait tasarım hakkı üzerinde devretmek, lisans vermek veya rehnetmek suretiyle tasarrufta bulunan kişi, 300 günden 10 bin güne kadar adli para cezasına çarptırılacak.
Tescilli bir tasarım sahibi olmadığı halde; tescilli bir tasarım sahibi olduğu kanaatini uyandıran yazı, işaret veya ifadeleri kullanan kişi, 300 günden 10 bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılacak.
üBu suçların, bir tüzel kişinin faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunacak.
Bu suçların soruşturulması ve kovuşturulması, şikayete bağlı olacak.
Şikayetçi, somut olayın niteliğine göre gerekli olması durumunda, orijinal üründen bir numuneyi, bunun mümkün olmaması halinde kıyaslamaya esas alınabilir nitelikteki görüntüsünü veya fotoğrafını şikayet dilekçesiyle birlikte ibraz edecek.
TPE nezdinde; gerçek kişiler, temsil hak ve yetkisine sahip bulunan gerçek kişiler tarafından temsil olunan tüzel kişiler, Marka veya Patent Vekilleri Siciline kayıtlı marka veya patent vekilleri, işlem yapabilecek.
Bir tasarıma belge verilmesiyle ilgili işlemler için ödenmesi gereken ücretin, belirtilen süreler içinde ödenmemesi halinde tasarım başvurusu geri çekilmiş kabul edilecek.
Coğrafi işaret tescil başvuruları, Resmi Marka Bülteni'nde
Coğrafi İşaretlerin Korunması Hakkında KHK'da ''üretici'' tanımı yeniden yapılarak, faaliyetleri itibarıyla tescil altına alınan ürünün özelliklerini etkileyen gerçek ve tüzel kişilerin tamamını kapsayacak şekilde genişletiliyor. Böylece faaliyetleri itibarıyla ürün özelliklerini bozucu davranışlarda bulunması mümkün bulunan piyasa aktörlerinin tamamı yasal yaptırım alanına dahil ediliyor.
Coğrafi işaret tescil başvurusunda bulunma hakkına sahip kişilerin kapsamı, üreticilerden oluşan grupları içermek üzere genişletiliyor. Ürünün yalnızca tek bir üreticisi olduğunun ispat edilmesi şartıyla ilgili ürünün üreticisi sayılan gerçek veya tüzel kişiler, üretici grupları, ürünle ilgili olarak kamu yararına çalışan veya üyelerinin ekonomik çıkarları korumaya yetkili dernekler, ürün veya ürünün kaynaklandığı coğrafi alan ile ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, coğrafi işaret tescil başvurusunda bulunma hakkına sahip olacak.
Tasarı, coğrafi işaret tescil başvurularının Resmi Marka Bülteni'nde yayımlanmasını düzenliyor.
Coğrafi İşaretlerin Korunması Hakkında KHK'da yapılan değişiklikle, başvuru sahibi, ilgili maddeler çerçevesinde reddedilen başvuruyla ilgili, kararın bildirim tarihinden itibaren 2 ay içinde gerekçeli ve yazılı olarak itiraz edebilecek.
İtirazlar, kurul tarafından incelenecek. İtirazın incelenmesi için ücret, itiraz süresi içinde ödenecek ve ödendiğine ilişkin bilgi veya belge enstitüye sunulacak. Kamu kuruluşlarınca yapılan itirazlardan ücret alınmayacak.
Bültende yayım tarihinden itibaren 3 ay içinde hakkında herhangi bir itiraz yapılmamış veya yapılan itiraz nihai olarak reddedilmiş başvuru, bildirim tarihinden itibaren 2 ay içinde tescil belgesi düzenleme ücretinin ödenmesi ve ödendiğine ilişkin bilgi veya belgenin Enstitüye sunulması şartıyla tescil edilecek, bültende yayımlanacak.
Tescil edilen coğrafi işaret, tescil sahibine inhisarı bir hak sağlamayacak.
Bültende yayımlanan veya tescil edilen coğrafi işaretin kapsamında değişiklik olması halinde değişikliğin Coğrafi İşaret Siciline kaydı, ücretinin ödenmesi şartıyla ilgili kişiler tarafından talep edilebilinecek.
Değişiklik talebi, incelenecek ve ilam zorunlu değişiklikler bültende yayımlanacak. Değişikliğe, yayım tarihinden itibaren 3 ay içinde itiraz edilebilecek.
Coğrafi işaret başvuru veya tescil sahibinin isim, adres, unvan veya nev'inde meydana gelen değişiklikler, ücretinin ödenmesi ve yönetmelikte belirtilen belgelerin sunulması şartıyla Coğrafi İşaret Siciline kaydedilerek bültende yayımlanacak.
Coğrafi işaret hakkı; lisans, devir, intikal, haciz ve benzeri hukuki işlemlere konu olamayacak; teminat olarak gösterilemeyecek.
