Patent haklarının korunmasına ilişkin tasarıyla, coğrafi işaretlerin denetim raporlama sıklığının 10 yıldan 2 yıla inmesi öngörülüyor.
TBMM Başkanlığı'na sunulan Patent Haklarının Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı coğrafi işaret kullanımına yeni esaslar getiriyor.
Tescil edilmiş coğrafi işaretin kullanım hakkına sahip kişiler, coğrafi işareti Türk Patent Enstitüsü (TPE) tarafından oluşturulan amblemle birlikte ürün veya ambalajı üzerinde kullanabilecek.
Coğrafi işaretlerin kullanımının denetimi; üretim, piyasaya arz veya dağıtım aşamalarında veya ürün piyasadayken kullanımının tescilde belirtilen özelliklere uygunluğunun denetlenmesine ilişkin her türlü faaliyeti kapsayacak. Denetim, başvuru sahibinin önerdiği ve TPE tarafından yeterliliği onaylanan ya da mevzuatla yetkili kılınan denetim merci tarafından yerine getirilecek.
Denetim raporları, tescilin Resmi Marka Bülteni'nde yayımlandığı tarihten itibaren iki yılda bir hazırlanacak ve üç ay içinde Enstitü'ye sunulacak. Şikayet olması halinde Enstitü, denetim raporunun süresinden önce hazırlanmasını isteyebilecek. Mevcut düzenlemeye göre denetim raporları 10 yılda bir hazırlanıyor.
Coğrafi işaret tesciline konu ürünün özelliklerini taşımadığı halde, işaret veya amblemin ticari amaçlı olarak doğrudan veya dolaylı kullanımı, coğrafi işaretin kötüye kullanımı, taklidi veya çağrıştıran şekilde kullanımı, ürünün tescil kapsamındaki nitelikleriyle menşeine ilişkin yanlış veya yanıltıcı herhangi bir açıklama ya da işarete yer verilmesi coğrafi işaret hakkına tecavüz sayılacak.
Coğrafi işareti kullanma hakkına sahip olanlar, tecavüzü, tescil sahibine bildirerek, dava açılmasını sağlayabilecek. Tescil sahibinin bildirim tarihinden itibaren 3 ay içinde dava açmaması halinde, kendileri dava açabilecek.
Ağır yaptırımlar
Coğrafi işaret hakkına kasten tecavüz ederek mal üreten kişi, 500 günden 10 bin güne kadar adli para cezasına çarptırılacak.
Coğrafi işarete tecavüzle üretilen malı kasten satan, satışa sunan, gümrükçe onaylanmış bir işlem ya da kullanıma tabi tutan, ticari amaçla satın alan, bulunduran, nakleden veya depolayan kişi, 300 günden 5 bin güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılacak. Bu kişi, kovuşturma başlamadan veya hüküm verilmeden önce bu malı nereden temin ettiğini bildirerek, üretenlerin ortaya çıkarılmasını veya üretilmiş mallara el konulmasını sağlarsa, kamu davası açılmayacak, açılan dava düşecek.
Bir eşya veya ambalaj üzerine konulmuş ya da işletmede görülebilecek şekilde bulundurulan coğrafi işaret koruması olduğunu belirten işareti yetkisi olmadan kaldıran kişi, 50 günden 5 bin güne kadar adli para cezasına çarptırılacak.
Tescilli coğrafi işaret olmadığı halde, hak sahibi olduğu kanaatini uyandıran yazı, işaret veya ifadeleri kullananlar hakkında 300 günden 10 bin güne kadar adli para cezası verilecek.
Bu suçların soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı olacak. Hükmün kesinleşmesinden sonra şikayetten vazgeçilmesi durumunda ceza infaz edilmeyecek.
Cezayı gerektiren taklit mallara, gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulması sırasında hak sahibinin talebi üzerine gümrük idareleri tarafından el konulmaya ilişkin işlem yapılacak.
Marka olabilecek işaretler
Bir teşebbüsün mal veya hizmetlerini başkasından ayırt etmeyi sağlaması koşuluyla; kişi adları dahil özellikle sözcükler, şekiller, harfler, sayılar ve malların veya ambalajlarının biçimi gibi çizimle görüntülenebilen her türlü işaret marka olabilecek.
Başvuru tarihinden önce kullanılan ve başvuruya konu mallar veya hizmetlerle ilgili olarak, bu kullanım sonucu ayırt edici bir nitelik kazanan markanın 556 sayılı KHK'nın 7. maddesinin (a), (c) ve (d) bentlerine göre tescili reddedilemeyecek.
Üçüncü kişilerin dürüstçe ve ticari veya sanayi konularıyla ilgili olarak, kendi adı veya adresini belirtmesi, mal veya hizmetlerin türüne, kalitesine, miktarına, kullanım amacına, değerine, coğrafi kaynağına, üretim veya sunuluş zamanına ya da bitki çeşit isimleri de dahil olmak üzere diğer niteliklerine ilişkin açıklamalarda bulunması, özellikle aksesuar veya yedek parça ürünlerinde, malın ya da hizmetin amacının belirtilmesinin gerekli olduğu hallerde markayı kullanmakta bir engel olmayacak.
Uluslararası hukuka uyum
Türkiye'nin katıldığı Markaların Uluslararası Tescili Konusundaki Madrid Sözleşmesi ile İlgili Madrid Protokolü kapsamında, Türkiye'nin akit taraf olduğu bir uluslararası başvuru, Enstitüye doğrudan yapılan bir başvuruyla aynı sonuçları doğuracak. Bu başvuru, uluslararası başvuru tarihinin ilk saat ve dakikasında yapılmış sayılacak. Aynı tarihli birden çok uluslararası başvurunun bulunması halinde uluslararası tescil numarası küçük olan başvuru önce yapılmış sayılacak.
Bir uluslararası başvuru; başvuru veya varsa rüçhan tarihinden sonraki bir tarihte yapılan ancak kendisinden daha önceki bir tarihte Enstitü kayıtlarına giren bir marka başvurusu veya tescilli marka nedeniyle reddedilemeyecek. Sonraki tarihli marka başvurusu veya tescili, önceki tarihli uluslararası marka başvurusu dikkate alınarak, tescil edilmeyecek markalarla ilgili KHK hükümleri çerçevesinde yeniden değerlendirilecek.
Enstitünün, Madrid Protokolünün 5. maddesine istinaden ret veya kısmi ret bildiriminde bulunduğu hallerde iki aylık itiraz süresi, Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı'nın, bildirimi uluslararası başvuru sahibine veya vekiline gönderdiği tarihten 15 gün sonra işlemeye başlayacak.
Tasarıyla, şekli eksikliklerin giderilmesinde, başvuru sahiplerine bildirim açısından getirilen bazı yükümlülükler kaldırılıyor.
TPE, sınai mülkiyet alanında yurt içinde ve yurt dışında kişi ve kuruluşlara eğitim verilmesine yönelik çalışmalar yapacak, görev alanına giren konularla ilgili akademik çalışmaları destekleyecek.
Tasarıyla TPE Yönetim Kurulu üyelerinin atanmasında aranan şartlarda, ''olumlu sicil almak'' ibaresi kaldırılıyor.
Tasarı, teşkilatında yeni birimler oluşturulan TPE'ye kadro ihdası imkanı tanıyor, bazı kadroları iptal ediyor.
