Şırnak’ın Cizre ilçesinde bulunan tarihi Bırca Belek Kalesi’nde yapılan arkeolojik kazı çalışmaları sonucu Osmanlı’ya ait tarihi eserler çıktı. Arkeoloji Profesörü Dr. Gülriz Kozbe, yapılan kazılarda Osmanlı’ya ait olduğu tespit edilen lüle ve çanak çömlek gibi tarihi eserler çıkardıklarını söyledi.
Şırnak’ın Cizre ilçesinde, İçkale'de yapılan arkeolojik kazı çalışmalarında Osmanlı’ya ait tarihi eserler ortaya çıktı. Şırnak Valiliği Cizre Kaymakamlığı tarafından yapılan proje kapsamında, tarihi İçkale’de arkeolojik kazı çalışmaları başlatılmıştı. 2013 Haziran ayında başlayan kazı çalışmaları hızla devam ediyor. Yaklaşık 12 ay devam eden kazı çalışmaları sonucu yavaş yavaş tarihi bulgulara rastlanıyor. Son olarak yapılan kazılarda Osmanlı’ya ait bulgulara rastlandı. Kazılarda, Osmanlı’ya ait olduğu tespit edilen lüle ve çanak-çömlek gibi tarihi eserler ortaya çıktı. Kazı çalışmaları ile ilgili Batman Üniversitesi Fen ve Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölüm Başkanı ve aynı zamanda kazı çalışmaları Bilimsel Danışman Başkanı Arkeoloji Profesörü Dr. Gülriz Kozbe, açıklamalarda bulundu.
Kazıların tüm hızıyla devam ettiğini ifade eden Dr. Gülriz Kozbe, şimdiye kadar yapılan kazılarda önemli bulgulara rastladıklarını söyledi. Son olarak yapılan kazı çalışmaları sonucu Osmanlı’ya ait tarihi eserlere rastlandıklarını belirten Gülriz Kozbe, tarihi İçkale’de bir medreseye de rastladıklarını açıkladı.
KAZI ÇALIŞMALARI DEVAM EDİYOR
Bırca Belek’teki kazı çalışmalarının, 1 Haziran 2013 tarihinden itibaren kesintisiz olarak devam etmekte olduğunu söyleyen Dr. Gülriz Kozbe, “Kazı çalışmaları Cizre Kaymakamlığı Köylere Hizmet Götürme Birliği projesi çerçevesinde Mardin Müze Müdürlüğü Başkanlığı’nda, benim de bilimsel danışman başkanlığında yürütülmektedir. 12 arkeologdan oluşan bilimsel heyetin katılımıyla İŞKUR’un bize temin ettiği işçi grubuyla birlikte kazıları yaklaşık bir yıldır kesintisiz sürdürmekteyiz. Bu kazılar sonucunda, daha önce kale içinde hiçbir araştırma yapılmamış, hiçbir çalışma yapılmamış. Çünkü uzun zaman askeri birliğe aitti. Onların kullanımı altında olduğu için hiçbir şekilde Kültür ve Turizm Bakanlığın arkeoloji çalışması ya da restorasyon çalışması yapılamıyordu. Dolayısıyla bu proje çerçevesinde başlayan çalışmalar sonucunda biz hem kültürel katları ortaya koyduk hem de mevcut olan bugün kısmen ayakta olan sur duvarlarını restorasyon projesi uyguladık. Bunlar hem koruma altına alındı, restorasyon çalışmaları devam etti. Hem de erken dönemlere ait mekanlar ortaya çıktıkça günümüzde de kullanılmak üzere tekrar yeniden donanımları sağlandı.” diye konuştu.
"İÇKALE’DE YAPILAN KAZILAR SONUCU MEDRESE ORTAYA ÇIKTI"
Tarihi İçkale’de yapılan kazılar sonucu bir medrese ortaya çıktığını ifade eden Gülriz Kozbe, “12 aya yakın sürdürülen kazılar sonucunda bir medrese ortaya koyduk. Üst sınıfın, yönetici sınıfın oturduğu rezidansı saray diyebileceğimiz mekanları ortaya çıkardık. Islak zeminli mekanları ortaya çıkardık. İşte suyun kullanıldığı, hamam vazifesi gören bölümleri ortaya koyduk. Onun yanı sıra müştemilatın işte saray kesiminin yönetici sınıfın idamesini sağlayan, çalışanların olduğu kesimi sur duvarların dışında kalan yerleşim alanlarını ortaya çıkardık. Bu çerçevede su kuyuları bulduk, su kanalları bulduk. Güzel bir mezarlık alanı ortaya koyduk. Açılan mezarlarda büyük olasılıkla 12. ve 14. y.y. tarihlediğimiz Artuklu mezarları bile olabilir. Şu anki çalışmalar devam ediyor.” şeklinde konuştu.
GENÇ OSMANLI’YA AİT LÜLELER BULUNDU
Yapılan kazılar sonucunda Genç Osmanlı’ya ait lüleler bulduklarını aktaran Dr. Gülriz Kozbe, şöyle devam etti: “Milattan sonra 12. y.y. tarihli en erken olsa da 11. veya 12. y.y.'a aittir. Bu Artuklu dönemi dediğimiz 15. y.y.'a kadar devam eden bir dönemdir. Bunun yanı sıra Osmanlımız var. Bir de Genç Osmanlı’mız var. 19. y.y. Osmanlısı var. Bu buluntular arasında mezarlıklar kayda değer bulundu. Mezarlıkların dışında çok büyük onlarca, yüzlerce pipo ile lüle ile temsil edilen bir lüle koleksiyonu var. Bu lülelerin çoğunluğu Genç Osmanlı’ya ait lülelerdir. Bunlar temizlenerek, bazıların parçaları birleştirerek Mardin Müzesi’nde restore edilmektedir. Ciddi bir koleksiyon oluşturmaktadır. Bu lülelerin başka bir örneğini de Hasankeyf’teki kazılarda buluyoruz. Lüle açısından hemen hemen bu bölgede neredeyse en büyük koleksiyona sahibiz. Bunun üzerine çalışmalar devam ediyor. Ortaya çıkardığımız çanak çömlekler kayda çok değer. Tamamen Artuklu’nun çok tipik 12. y.y. ve 14. y.y. tarihlenen mallarını buluyoruz, sırlı ve sırsız çanak çömlekler. Osmanlı’ya ait yeşil sırlı, sır altı mallar adını verdiğimiz çanak çömlek grupları var. Dışarıdan, Uzak Doğu'dan, Çin’den gelen buraya ithal edilmiş Çin porselen örneklerimiz var.” ifadelerini kullandı. 12 kişilik heyetle ve İŞKUR'un sağladığı 50 kişilik işçi grubuyla devam etmekte olan kazıların, 2014 Aralık ayına kadar aralıksız devam edeceği belirtildi.
