İstanbul'da olası büyük depreme "süper" hazırlık olarak nitelendirilen olayda doğrudan fayın içine, yerin 150 metre altına en yeni teknolojik imkânlarla donatılmış bir cihaz yerleştirilecek.
Marmara Bölgesi, Avrupa Birliği 7. Çerçeve Programı kapsamında 'deprem tehlikesi en yüksek bölge' kabul edilerek Avrupa'nın ilk 'supersite'ı seçildi. Bu kapsamda 1,5 yıl önce Marmara Supersite (MARsite) adlı proje başlatıldı. Proje ile deprem dair işaretlerin önceden alınabilmesi için fayın içine son teknoloji ürünü ölçüm cihazları yerleştirilecek. Yer bilimleri alanında şimdiye kadar yapılan en kapsamlı proje olan MARsite'nin koordinatörü Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Nurcan Meral Özel, projeyi ilk kez Sabah gazetesine açıklamış.
Marmara'nın "supersite" seçilmesi için büyük çaba harcayan Özel, "Supersite"nin, bir bölgenin yer bilimleri açısından en ince ayrıntısına kadar incelenmesini öngördüğünü belirterek "İtalyanlar Etna yanardağı bölgesinin, İzlandalılar Eyjafjallajökull volkanının, Yunanlılar ise Girit'in 'supersite' olmasını önerdiler. Ben de Avrupa'da bir 'supersite' olacaksa, bunun Marmara'dan başka bir yer olamayacağını söyledim. Marmara, deprem tehlikesi en yüksek bölge olduğu için Avrupa'nın ilk 'supersite'ı seçildi" dedi. MARsite projesi kapsamında Marmara'da kara, deniz ve uzay odaklı gözlemler yaptıklarını belirten Özel, "Bölgedeki sismik riskin tespiti ile gerçek ve yarı-gerçek zamanlı tsunami riskinin belirlenmesine yönelik çalışmalar yürütüyoruz. Projeyle Marmara bir laboratuvara dönüştü. Amacımız, Marmara'da belirecek büyük depremden önce tehlikenin boyutunu, yerini tam anlamak ve riskin azaltılmasını sağlamak. Beklenen depreme ilişkin bir iz arıyoruz." Proje kapsamında şu ana kadar 10 adet sismik, 16 adet de GPS tabanlı sismik gözlem istasyonu yapıldığını belirten Özel, en önemli çalışmalardan birinin Tekirdağ Şarköy'de kurulan Derin Kuyu (Borehole) sistemi olduğunu kaydetti. Özel, "Doğrudan fayın içine, yerin 150 metre altına en yeni teknolojik imkanlarla donatılmış bir cihaz yerleştireceğiz. Dünyada benzeri olmayan bir sistem dizayn ediyoruz. Anlık yer hareketlerini, deformasyonları ve faylar üzerindeki gerilmeleri aynı anda ölçebilen en hassas ölçümleri yapabilecek. Bu sayede, var olan sismometrelerle izlenemeyen çok küçük depremleri bile izleyebileceğiz. Kuyu sistemini Haziran'da kuracağız." dedi. Projede, koordinatör kurum olan Boğaziçi Üniversitesi'nin yanı sıra, TÜBİTAK, İstanbul Üniversitesi, İstanbul Teknik Üniversitesi ve Kocaeli Üniversitesi'nin de bulunduğu yerli ve yabancı 18'i üniversite 21 kurum yer alıyor.
MARSİTE İLE YAKIN TAKİP
MARsite Projesi Derin Kuyu'nun yanında şu çaılşmaları kapsıyor:
Uzun dönemli sismoloji, yeraltı suyu, radon gazı gözlemi.
Uydulardan yararlanarak, kabuk deformasyonunun belirlenmesi amaçlı uzun dönem sürekli jeodezi gözlemleri.
Gerçek zamanlı deprem ve tsunami riskinin belirlenmesi
Marmara'da deprem kaynaklı heyelan riski.
Marmara sismotektoniğinin yeniden değerlendirilmesi.
Kablolu ve kablosuz çok parametreli deniz dibi cihazları kullanılarak fay yakınındaki deprem ve sıvı aktivitesini izleme.
Erken uyarı ve gerçek zamanlı sarsıntı ve kayıp bilgisi gelişiminin belirlenmesi.
