Peygamberimiz (sav) bir gün toprağa çubukla, kare biçiminde bir şekil çizdi. Sonra karenin ortasına bir hat çizdi ve onun dışına da bir sınır. Ardından çizginin ortasından itibaren bu ortadaki hatta istinat eden bir takım çizikler attı. Akabinde şöyle dedi: “Şu çizgi insan, etrafını saran eceli; dışındakiler emeli, minik çizgiler de musibetlerdir. Bir bela oku şaşırarak beşere değmese bile diğeri değer. Değmedi mi ecel bıçağı dokunur.” (Buhari)

Aşamadığımız hudutlar o kadar ki; doğacağımız zaman, ailemiz ve rengimiz meçhul. Kimse sormadı “gelmek istiyor musun buraya” diye. Bir irade yarattı ve dilediği zaman da… İzafi olarak kuvvet kazandığı zaman insan, ezeli takdiri inkâr eder. Kader, Allah’ın egemenliğinin tecellisi, her şeyi yapamazsın ve öleceksin. Vakıa mukadderata isyan da takdir.
İman; sınırlarımızı itiraf; “İman, Allah’a, meleklerine, kitaplarına, Peygamberlerine ve ahiret gününe iman edip hayrı ve şerriyle kadere inanmandır.” (Müslim) “Kul man etmiş olmaz; kendisine isabet edecek şeyin atlamayacağını ve kaçacak olan şeyi de yakalamayacağını bilmedikçe” buyurur Resulullah. (Tirmizi) Kadere iman der alimler; İslam’ın kemalinden değil aslındandır. (Nevevi Kırk Hadis Şerhi; sh.48) Kadere imanı olmayanlar müslüman değildir. (İbrahim Canan; Kutub-i Sitte Tercüme ve Şerhi- c.13, sh.543 )

Kader; yaratmak, ilan, bir işi sağlam yapmak, takdir etmek, emir ve hüküm manalarına gelir lügatte. Ezelden ebede kadar olmuş ve olacakların zamanının, yerinin ve nasıllığının Allah tarafından bilinmesidir kader. Kaza ise Allah tarafından takdir edilenlerin vakti ve yeri geldiğinde Allah tarafından yaratılmasıdır.

Kâfirler de kaderin kapsamındadır: “Öyleyse, Allah'a karşı yalan uydurup iftira düzenden veya ayetlerini yalanlayanlardan daha zalim kimdir? Kitap'tan kendilerine bir pay erişecek olanlar bunlardır. Nihayet elçilerimiz, hayatlarına son vermek üzere kendilerine gittiklerinde onlara diyecekler ki: "Allah'tan başka taptıklarınız nerede?" "Onlar bizi (yüzüstü) bırakıp kayboldular" diyecekler. (Böylelikle) Bunlar, gerçekten kâfirler olduklarına kendi aleyhlerinde şehadet ettiler.” (Araf Suresi: 37)

Buradaki kitap; Levh-i Mahfuz; kâfirler için yazılan rızık, ömür ve amel mutlaka kendilerine ulaşır. Masiyetlerin kaderle ilgisi yok diyen yalancılar bilmeli ki İbn-i Abbas; “Bazı kimseler kaçınılmaz olarak bir takım ameller yaparlar” diyor, İmam Kurtubi. Allah buyurur ki;

“O, her şeyi yaratmış, ona bir düzen vermiş, belli bir ölçüyle takdir etmiştir.” (Furkan Suresi: 2) Yanılma yok, yanlışlık yok değişim yok… İlm-i ilahi değişmez. Peygamberimiz şöyle buyurur: "Cennetlik olan kimsenin ameli, cennet ehlinin ameliyle sonlanır; (daha önce) ne çeşit amel yapmış olursa olsun. Cehennemlik olanın ameli de cehennem ehlinin ameliyle sonlanır, hangi çeşit amel ile amel etmiş olursa olsun!" (Tirmizi) Bu sebeple “ “Allah'ın bizim için yazdığından başkası başımıza gelmez." (Tevbe Suresi: 51)

Levh-i Mahfuzdaki değişimlerde ezeli ilmin kapsamındadır. Resul (sav) şöyle buyurur: "Sizden birinin yaratılışı, annesinin karnında kırk günde cem olur. Bilâhare bu kadar müddette "alaka" olur. Sonra bu kadar müddette "mudga" olur. Akabinde Allah bir meleği dört keli-meyle gönderir: (Bu melek) rızkını, ecelini, amelini, şaki veya said olacağını yazar, sonra ona ruh üflenir. Kendinden başka ilah olmayan Zat'a yemin olsun, sizden biri, (hayatı boyunca) cennet ehlinin ameliyle amel eder. Öyle ki, kendisiyle cennet arasında bir ziralık mesafe kaldığı zaman ona yazısı galebe çalar ve ateşliklerin ameliyle amel ederek cehenneme girer. Aynı şekilde sizden biri (hayatı boyunca) cehennem ehlinin amelini işler. Kendisiyle cehennem arasında bir ziralık aralık kalınca yazısı ona galebe çalar ve cennet ehlinin amelini işleyerek cennete girer." (Buhari)

Kaderi inkâr etmek mutlak âlim Allah’ı inkârdır.

Hidayet, Allah’ın beyanlarına teslim olmakla mümkün; açık hakikatler karşısında tartışmak hidayete evlada demektir. Muhkem nasslar etrafındaki gevezelikler, felsefi söylemler ve cidaller hidayetten dalalete sürükler…