Sokaklara ve pazar yerlerine çıkmak birkaç bölüme ayrılır. Elbette ki bunların, yani iman sahiplerinin çarşıya çıkmaları dunyaya ve dine dair vazifelerini yerine getirmek için gereklidir. Bunları birkaç kısma ayırmak suretiyle anlatmak yerinde olur.

Bunlardan bir kısmı sokağa çıkar; yalnız şehevi şeylere bakar. Kötü şeylere bağlanır. Onların geçici zevkleri kalbini bozar. Devam ederse helâk olur; dinini bırakır. Ahlakı bozulur. Tabiatın verdiği adi zevkleri yapar, bütün fazilet duygularını söndürür. Ancak aradan geçen devrede kötülüğünü sezer, tevbe ederse onu o kötülükten Allah kurtarır.
Çarşı pazar işiyle uğraşanlardan diğer bir kısmı ise gördüğünü görür. Mahvolacagi sırada aklı başına gelir. Dini inançlarını düşünür, yaptığı işin hatalı oldugunu derhal anlar; nefsiyle mücadele etmeye başlar. Buna bir mücahid payesi verilir. Yaptığı iş dolayisi ile öbür alemin bol mükafatını kazanmaya namzet sayılır. Buna dair bir hadisi şerif vardir. Onda şöyle buyrulur:

-"Bir kimse, kötülük yapamayacak halde iken kötü işlere yanaşmazsa ona bir sevap, yapmaya gücü yettigi halde yapmazsa onada yetmiş sevap verilir."

Bu çarşı pazarlarda dolaşanlardan diğer kimseler ise gider alır, yer, içer. Allaha şükreder.Kötülüğe meyil etmez. Hepsini Allahin vermiş olduğu bir nimet olarak kabul eder.

Yine onlardan bir kısmı çarşıya çıkar, gezer; fakat ilahi hikmetlerden gayri birşey görmez. Sanki gördüğü Allah'in nurudur. Ve bundan gayrisina kördür, sağırdır. Bunun derecesi yüksektir.

Bu dereceye erenler, Haktan gayrisini bilmezler. Söz gelişi buna:

-Çarşıda bir şey gördün mü? Diye sorarsan şöyle der:
-Hayır...

Hakikatte görmüştür. Ama bu gördüğü kalbini sarmamistir. Ani bir bakışla geçmiştir. Uzun boylu ve kötü arzularla bakmış değildir.

Bu kişi herşeye değeri kadar önem verir. Dışıyla halka bakar, ama kalbi Hak'tadır.
Bu anlattıklarımın son kısmına dahil olanların kalbi Allah sevgisiyle doludur. Kalbinde yalnız onun sevgisi ve onun yarattıklarının sevgisi vardır.

Bu büyük bir insandır. Buna kulların hamisi denir. Buna arif denir. Zahid, alim ve yeryüzünde Allah'ın halifesi ismide kullanılabilir. Ne dense yakışır.

Allah bunlara, bütün iman sahiplerine rahmet ve rızasını ihsan eylesin. Dogru yola Allah hidayet eder...
Selametle...