Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (Türk-İş) Genel Başkanı Ergün Atalay ve Genel Sekreteri Pevrul Kavlak imzasıyla Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'e gönderilen mektupta, maliye politikası uygulamasının temel aracı olan bütçenin "2015 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Tasarısı" olarak TBMM'de görüşüldüğü anımsatıldı.
Anayasada herkesin mali gücüne göre vergi ödemekle yükümlü olduğu ifadesinin yer aldığının hatırlatıldığı mektupta, buna rağmen uygulamada ücretli çalışanlar üzerinde ağır bir vergi yükünün bulunduğunu, bu durumun ise işçiler tarafından sıklıkla şikayet konusu yapıldığı ifade edildi.
Mektupta, Türkiye'de gelir vergisi ödeyenlerin çoğunluğunu ücretlilerin oluşturduğu, gelir ve kazanç üzerinden alınan verginin yaklaşık üçte ikisinin ücretlilerce ödendiği belirtilerek, toplam vergi gelirleri içinde yüzde 70’lere ulaşan dolaylı vergilerin çalışanların vergi yükünü daha da artırdığı ifade edildi.
Ücretlileri işverenle aynı vergilendirmek haksızlık
Ödeme gücüne göre vergi alınmasının bir amacının da insan onuruna yaraşır yaşama düzeyini sağlayacak yeterlilikte bir gelirin vergi dışı bırakılması olduğunun vurgulandığı mektupta, şu ifadelere yer verildi:
"Oysa ücretlilere uygulanan 'asgari geçim indirimi' yılbaşındaki asgari ücretin yarısıdır. Buna göre, 2014'de bekar bir işçi aylık 80,33 lira tutarında asgari geçim indiriminden yararlanmaktadır. 2015 yılı Programında öngörüldüğü gibi asgari ücret artışı yapıldığında bu tutar sadece 6,83 lira daha fazla olacaktır. İşçiler üzerindeki vergi baskısı, özellikle 2004 yılında özel indirim tutarının kalkması, ardından ücretliler lehine olan ayırım ilkesinden vazgeçilerek vergi tarifesinin teke indirilmesi ve çalışanların üçüncü dilimdeki gelir vergisi tarifesine uygulanan vergi oranının yüzde 20'den yüzde 27'ye yükseltilmesi gibi nedenlerle artmıştır. 2006 yılı öncesi ücretlilerin ilk vergi oranı yüzde 15, ücret dışı gelirlerin oranı yüzde 20'den başlarken, ücretliler lehine olan 'ayırım ilkesi' düzenlemesi ortadan kaldırılmış, ücret ile ücret dışı gelir sahipleri yüzde 15 oranında eşitlenmiştir. Yani vergi oranı, ücretliler dışında olanlar için 5 puan iyileştirilmiştir. Ücretli çalışanları işverenler ile aynı oranlarda ve tarifede vergilendirmek haksız ve adaletsiz bir uygulamadır. Ayrıca yüzde 25 oranı yüzde 27 olarak düzenlenerek, ücretliler daha fazla gelir vergisi ödemek durumunda kalmıştır. Öte yandan, 2013 yılında yıllık 10 bin 700 lira olan ilk gelir vergisi dilimi 2014 yılında sadece yıllık 300 lira artırılmıştır."
Kazançlar oranında vergi ödenmesi sağlanmalı
Maliye Bakanlığının uygulamasının önemli ve olumsuz etkisinin toplu sözleşme görüşmelerinde ortaya çıktığı belirtilerek, vergi kesintileri nedeniyle işçinin ocak ayında eline geçen net ücretin ilerleyen aylarda giderek düştüğü, asgari ücret almakta olan bekar bir işçinin bile Aralık ayında bir üst vergi oranından vergi ödemek durumunda kaldığına dikkat çekildi.
Vergi yapısındaki söz konusu çarpıklık nedeniyle bağıtlanan toplu iş sözleşmesiyle belirlenen ücret zammının anlamını yitirmeye başladığı ve ücret artışının çoğunun ilerleyen aylarda vergi artışına gittiği ifade edilerek, şunlar kaydedildi:
"Bu uygulamanın kabul edilebilir yanı kalmamıştır, adalet duygusunu zedelemektedir. Bunun sürdürülmesi iş barışını ve giderek sosyal barışı daha fazla bozacaktır. Bu konuda Konfederasyonumuzca hazırlanan dosya Vergi Konseyi'ne de sunulmuş ve Bakanlığınıza iletilmiştir. Türkiye'de vergi alanında gerçek anlamda yapılacak bir reform, ancak ücretliler aleyhine var olan çarpık yapının değiştirilmesiyle mümkün olacaktır. Öncelikle emek üzerindeki vergi yükünün azaltılması ve verginin geniş kitlelere adil şekilde yansımasının sağlanması gerekmektedir. Bu ülkenin sağladığı kaynakları kullanarak gelir ve servet elde edenler, topluma karşı yükümlülüklerini yerine getirmeli ve kazançları oranında vergi ödemeleri sağlanmalıdır."
2015 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ile ilgili TBMM'de yapılacak müzakerelerde ücretli çalışanlara karşı söz konusu haksız ve adaletsiz durumun ortadan kaldırılması talep edilen mektupta, "Asgari geçim indiriminin asgari ücret seviyesine getirilmesi, işçiler için gelir vergisi tarifesindeki oranların düşürülmesi ve miktarların artırılması düzenlemesi yapılmalıdır" ifadesinin altı çizildi.
