AA Finans analisti ve ekonomist Haluk Bürümcekçi, "İç talebin seyri açısından önemli bir gösterge olarak izlediğimiz istihdamın yıllık artış hızının yüzde 2,2 ve tarım dışı istihdamın yıllık artış hızının yüzde 2,6 ile önceki aya göre yükseldiğini görmekteyiz." dedi.
Haluk Bürümcekçi, mayıs dönemi iş gücü istatistiklerine ilişkin yaptığı değerlendirmede mayıs ayında işsizlik oranının yüzde 10,2 ile gerilemeye devam ederken, tarım dışı işsizlik oranının da yüzde 12,2 seviyesine indiğini belirtti.
Türkiye genelinde işsiz sayısının Nisan-Haziran 2017 döneminde geçen yılın aynı dönemine göre 401 bin kişi artarken, işsizlik oranının ise geçen yılın aynı ayından 0,8 puan yüksek gerçekleştiğine dikkati çeken Bürümcekçi, tarım dışı işsizlik oranının ise geçen yılın 0,9 puan üzerinde oluştuğunu ifade etti.
Bürümcekçi, önceki ay ise aynı oranların sırasıyla yüzde 10,5 ve yüzde 12,4 düzeyinde olduğunu anımsatarak, "İşsizlik oranındaki değişimin mevsimselliğin gerektirdiği yönde (azalış) ve boyutta gerçekleştiğini görüyoruz. Mayıs ayında istihdam aylık 331 bin artarken, iş gücü 269 bin artış göstermiş ve işsiz sayısının 62 bin azalmasını getirmiştir. Özellikle iç talebin seyri açısından önemli bir gösterge olarak izlediğimiz istihdamın yıllık artış hızının yüzde 2,2 ve tarım dışı istihdamın yıllık artış hızının yüzde 2,6 ile önceki aya göre yükseldiğini görmekteyiz ki, manşet verilere benzer bir tablo çizmektedir." dedi.
İşsizlik oranının mevsimsel gerilemesine devam ettiğini ancak dibin görülmüş olabileceğini tahmin eden Bürümcekçi, mevsim etkilerinden arındırılmamış verilerin tarihsel gelişimine bakıldığında, genellikle işsizlik oranının yılın en düşük noktasını mayıs ayında gördüğünün ve bu ayı takiben de ocak ayı sonuna kadar yükseliş eğilimine girdiğinin bilinen bir gelişme olduğunu söyledi.
Ekonomist Bürümcekçi, bu nedenle işsizlik oranındaki yükselişin, mevsim etkilerinden arındırılmış verilerde gözlenip gözlenmediğinin trend açısından daha önemli bir unsur olduğuna işaret etti.
- "İşsizlik oranındaki gerileme sürecek"
AA Finans analisti Bürümcekçi, mevsimsellikten arındırılmış işsizlik oranının yüzde 11,3 ile düşüşe ara verdiğini, tarım dışı işsizlik oranın da yüzde 13,4'te yatay kaldığını belirtti.
Türkiye ekonomisinde 2012-2015 döneminde aylık ortalama 70 bin kişilik güçlü sayılamayacak bir tarım dışı istihdam yaratıldığını ifade eden Bürümcekçi, 2016 yılı ortalamasının ise 27 bin ile 2012-15 dönemi ortalamasının çok gerisinde kaldığını hatırlattı.
Bürümcekçi, şöyle devam etti:
"Ocak-mart döneminde aylık ortalama 151 bin artış ile yıla çok olumlu başlangıç yapılmış, nisanda ise 118 bin ile bir miktar yavaşlama görülmüştü. Mayıs ayında ise 26 bin artışla belirgin şekilde hız kestiği görülmektedir. Diğer taraftan, mevsimsellikten arındırılmış iş gücüne katılım oranı yüzde 52,6 ile tarihi zirvesinin hafif altında kalmaya devam etti. Tarım dışı istihdam artışını ticaret, ulaştırma ve konaklama gibi hizmetler sağladı. Tarım dışı sektörlerde istihdam edilenlerin sayısında önceki aya göre 75 bin artış görülürken, hizmetlerde 103 bin ve sanayide 13 bin artış, inşaatta ise 41 bin azalış izlenmekte. Hizmetlerdeki artışın önemli bir kısmının, eğitim, sağlık, kamu yönetimi ve savunma gibi kamu hizmetlerine ilişkin istihdamdan değil ticaret, ulaştırma ve konaklama gibi sektörlerden kaynaklanması ise olumludur. Arındırılmış veride ise, bir önceki yılın aynı dönemine göre gözlenen 570 bin kişilik istihdam artışının, 558 bini hizmetler sektörü kaynaklı olurken, inşaat sektöründe 12 bin artış izlenmiş, sanayi sektöründe ise değişim gözlenmemiştir."
Haluk Bürümcekçi, iş gücü piyasasında iyileşme eğiliminin belirgin güç kaybetse de büyümedeki toparlanmanın ılımlı iyileşmeyi devam ettirmesinin beklenebileceğini vurguladı.
Yılın ilk çeyreği için açıklanan yeni milli gelir serisinin, gayrisafi yurtiçi hasılada (GSYH) yüzde 5 artışla belirgin toparlanmaya işaret ettiğini anımsatan Bürümcekçi, gecikmeli etkiler kanalı ile istihdam piyasasında teşviklerle başlayan iyileşmeyi güçlendireceği sinyali verdiğini söyledi.
Bürümcekçi, "İkinci çeyrekte ise Kredi Garanti Fonu desteklerinin etkisi ile olumlu büyüme görünümü devam etmiş, sanayi üretimi ikinci çeyrekte geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 2,1 artarken, satınalma yöneticileri endeksi ve reel kesim güven endeksi gibi öncü göstergelerin ikinci çeyrek ortalaması yüksek olarak, işsizlik oranındaki gerilemenin süreceğini düşündürmüştür." değerlendirmesinde bulundu.
- "Ilımlı istihdam artışları devam edebilecek"
Odeabank Ekonomik Araştırma ve Stratejik Planlama Direktörü Ali Kırali de mevsimsellikten arındırılmış verilere göre, mayıs döneminde işsizlik oranının yüzde 11,3'te, tarım dışı işsizlik oranının ise yüzde 13,4'te değişmeyerek aynı kaldığını belirtti.
Sektörel bazda bakıldığında inşaat sektöründeki 58 bin kişilik istihdam azalışına karşın, özellikle hizmet sektöründeki 70 bin kişilik artışın katkısı ile aylık toplam 44 bin kişilik istihdam artışı kaydedildiğini vurgulayan Kırali, ekonomik aktiviteye ilişkin öncü verilerin ılımlı seyrini korusa da istihdamda belirgin bir iyileşme ve işsizlik oranında gerileme sağlayacak kadar güçlü olmadığını dile getirdi.
Kırali, "Önümüzdeki dönemde ılımlı istihdam artışlarının devam edebilecek olsa da işsizlik oranındaki iyileşmenin sınırlı kalabileceğini öngörüyoruz." dedi.
- "İşsizlik oranı tek haneye gelecek"
İntegral Yatırım Araştırma Uzmanı Eda Karadağ da 2017 yılına yüzde 13'le başlayan Türkiye işsizlik oranının teşvikler ve alınan önlemlerle son 5 aylık süreçte 2,8 puan gerilediğini söyledi.
Türkiye'de işsizlik oranının mayıs ayında piyasa beklentilerine paralel yüzde 10,2 olduğunu belirten Karadağ, mayıs ayında işsiz sayısının geçen yılın aynı dönemine göre 330 bin kişi artarak 3 milyon 225 bin kişi olarak gerçekleştiğini ifade etti.
Karadağ, mevsim etkilerinden arındırılmış verinin yüzde 11,3 olarak gerçekleşmiş olmasının, işsizlik oranında tam anlamında bir iyileşmenin olmadığını gösterdiğini dile getirdi.
İşsizlik oranının yanı sıra iş gücüne katılım oranının ise 2005 yılından bu yana en yüksek seviyesine ulaştığına dikkati çeken Karadağ, yüzde 53 olan iş gücüne katılım oranının ocak ayından bu yana artışını sürdürdüğünü bildirdi.
Eda Karadağ, istihdam konusunda alınan destekleyici önlemlerin aralık ayına kadar devam edeceğini ve bu nedenle, yıl sonuna doğru işsizlik oranının tek haneye gerilebileceğini ifade etti.
