Dün bankalararası piyasada güne 2,2439'dan başlayan dolar/TL, Ukrayna'da tekrar silahlı çatışmaların başladığına yönelik çıkan haberler ve Rusya Rublesinin dolar karşısında sert düşüşünü devam ettirmesinin etkisiyle yükselişe geçerek, 17 Ekim'den bu yana görülen en yüksek seviye olan 2.2654'e kadar çıktı ve günü 2.2637 seviyesinden tamamladı.
Bugün bankalararası piyasada güne dünkü kapanış seviyelerinden başlayan dolar/TL, bir haftadır devam eden yükseliş trendini sürdürerek gün içinde son üç haftanın en yüksek seviyesi olan 2,2807'yi gördü. Dolar/TL şu dakikalarda 2,2742 seviyelerinden işlem görürken, güne 2,8029'dan başlayan avro/TL şu dakikalarda 2,82'den alıcı buluyor.
AA muhabirine doların TL ve diğer para birimleri karşısındaki hareketlerini değerlendiren analistler, gelişmekte olan ülke para birimlerindeki stresin devam ettiği sürece dolardaki değer kazancının devam edeceğini, Rusya ve Ukrayna'dan gelecek haberler ile ABD'de açıklanacak ekonomik verilerin doların seyri konusunda belirleyici olacağını ifade ediyor.
"TL, diğer gelişmekte olan ülke para birimlerine kıyasla daha iyi performans gösterse de dolar karşısındaki değer kaybı devam edebilir"
Odeabank Ekonomik Araştırmalar ve Stratejik Planlama Direktörü Ali Kırali, doların TL karşısında son birkaç gündür kaydettiği yükselişin Türkiye'nin makroekonomik dinamiklerinden ziyade aynı sepette bulunduğu gelişmekte olan ülkelerin para birimlerinde çeşitli nedenlerle ortaya çıkan stresin son dönemde artmış olması nedeniyle yaşandığını söyledi.
Kırali, şunları kaydetti:
"Bu durumun yansımasını, TL dolara karşı değer kaybetse de diğer gelişmekte olan ülke para birimlerinden oluşan sepete karşı ekim ayının başından beri süren değer artışını devam ettirmesinden görebiliyoruz. Rusya süregelen Ukrayna gerginliğine ek olarak son dönemde emtia fiyatlarındaki düşüşten de negatif etkileniyor ve son toplantısında beklentinin üzerindeki faiz artırımına rağmen Ruble stres altında kalmaya devam ediyor. Güney Afrika'nın ise büyümede uzun süredir yaşanan hayal kırıklığı ve kamu maliyesindeki bozulma nedeniyle dün Moody's tarafından notu indirildi. Brezilya cephesinde hem geride bıraktığımız seçimlerde piyasaların daha soğuk baktığı adayın seçilmesi hem de emtia fiyatlarındaki düşüş nedeniyle uzun zamandır Real'de yaşanan değer kaybı devam ediyor.
Gelişmekte olan ülke para birimlerindeki bahsi geçen stres devam ettiği sürece TL'nin, diğer gelişmekte olan ülke para birimlerine kıyasla daha iyi performans gösterse de dolar karşısındaki değer kaybı devam edebilir. Ancak unutmamak gerekiyor ki diğer belli başlı gelişmekte olan ülkelerin ekonomik görünümlerinde ve para birimlerinde görünümü bozan düşen emtia fiyatları Türkiye ekonomisinde görünümü hem cari açık hem enflasyon kanallarından iyileştiren bir gelişme."
"Büyüme farklılıkları nedeniyle dolar tüm majör para birimlerine karşı değer kazançlarını sürdürecek"
Ziraat Yatırım Ekonomisti Bora Tamer Yılmaz ise kur üzerinde merkez bankalarının son bir hafta içerisindeki hamlelerinin etkilerini gözlemlediklerini belirtti.
Japonya Merkez Bankası'nın (BoJ) geçen hafta sürpriz genişleme hamlesinin Japon Yeni'nin dolar karşısında bir hafta içerisinde yüzde 5 değer kaybıyla 109 seviyesinden 115 seviyesine hareket etmesine neden olduğunu aktaran Yılmaz, Yen'deki harekete Avrupa Merkez Bankası'nın (ECB) dünkü toplantısında belirli ölçüde cevap verdiğini söyledi.
ECB Başkanı Mario Draghi'nin "güvercin" açıklamalarıyla geçen hafta cuma gününe 1,26 seviyesinde başlayan avro/dolar paritesinin bir hafta içerisinde yüzde 2'ye yaklaşan düşüşle 1,2371 seviyesine gerilediğini ifade eden Yılmaz, şunları kaydetti:
"İhracat ile büyüyen ülkelerde BoJ'un yansımaları söz konusu. Çin Remninbisi (Yuan) de geçtiğimiz hafta cuma günü dolar karşısında 6,11 seviyesini görmesinin ardından bugün itibariyle 6,12 değerine güç kaybetti. Çin para biriminin güçlenme eğiliminde ve Merkez Bankası tarafından belirlenen oynaklık bandında hareket ettiğini göz önüne alacak olursak bahsettiğimiz hamlenin önemi anlaşılabilir. Bir başka ihracat merkezi Güney Kore'de de ülkenin para birimi Won bir hafta içerisinde yüzde 4'e yakın değer kaybetti.
ABD'de ayın ilk haftası açıklanan istihdam verilerine ilişkin güçlü beklentiler BoJ'un hamlesiyle aynı zamana denk gelince dolardaki değer kazançları pekişti. Dolar endeksi (DXY) bir hafta içerisinde yüzde 2 değer kazanarak 86 seviyesinden 88 seviyesine hareket etti. Bu hareket dahilinde 1985 yılından beri gelen 30 senelik düşme trendi kırılmış oldu. DXY endeksi 88 seviyesine en son 4,5 sene önce 2010 yılı Haziran ayında ulaşmıştı."
Yılmaz, aynı zamanda avro/dolar paritesinin de 1,25 seviyesini hızla kırarak 1,24 seviyesinin altına doğru hareketinin de dolar/TL'yi yukarı yönde itmekte olduğuna işaret etti.
Bu nedenle TL'nin değeri için avro ve dolar ortalamasından oluşan sepet kuru takip etmeyi tercih ettiklerini ifade eden Yılmaz, "TCMB'nin sepet kurun 2,45 ila 2,55 bandında hareket etmesini tercih ettiğini, 2,55'in üzerine hareketlerde fiyat istikrarı nedeniyle temkinli davrandığı görüşündeyiz. Petrol ve hammadde fiyatlarının düştüğü konjonktürde enflasyon cephesinde bir miktar hareket alanı kazanan Merkez Bankası'nın ihracatçıların rekabet gücünü gözeterek sepet kurun 2,50 - 2,60 aralığına çıkmasına izin vermesi de mümkün. Bu nedenle önümüzdeki hafta 2,55 sepet kur baz alınarak dolar/TL'nin avro/dolar paritesindeki harekete göre fiyatlanması beklenebilir" değerlendirmesini yaptı.
"Dolarda ana trend yukarı"
Marbaş Menkul Değerler Araştırma Müdürü Üzeyir Doğan da ABD Merkez Bankası'nın (Fed) tahvil alım programını sonlandırması ve 2015 ortalarında faiz artışına başlayacağı baz senaryosundaki değişim beklentilerinin doların uluslararası piyasadaki seyri üzerinde etkili olduğunu söyledi.
Bunun yanında ECB ve BoJ'un yeni genişleme önlemi açıklamalarıyla para birimlerinin ve daha fazla sermaye ihtiyacı olan ülkelerin para birimlerinin çok daha hızlı değer kaybettiğinin görüldüğünü ifade eden Doğan, "Bu baz senaryoyu destekleyen veri ve açıklamalar da doların değerlenme sürecine olumlu katkı yapıyor. Bu nedenle bizim baz senaryomuzu değiştirecek politik açıdan (önemli bir savaş tehdidi, ABD'de siyasi kriz vs.) ya da çok büyük bir ekonomik yıkım (bir ülkenin ya da çok büyük bir şirketin iflası) gibi bir gelişme olmadığı sürece doların zaman zaman aksi yönde ara trendler görülse de ana trend olarak değer kazanma sürecinin devam edeceğini düşünüyoruz" değerlendirmesini yaptı.
Doğan, öğleden sonra açıklanacak ABD tarım dışı istihdam ve işsizlik verilerinin doların seyri konusunda belirleyici olacağını belirti.
Verilerin beklendiği gibi ya da beklentilerin üzerinde gelmesi durumunda dolar/TL kurunda yukarı yönlü hareketin şiddetlenerek devam edebileceğini ifade eden Doğan, "Aksi durumda bir miktar geri çekilme görebiliriz. Ancak bu geri çekilmenin de sınırlı kalacağını düşünüyoruz.
