İzmir'deki Yaşar Üniversitesi Aktüerya Bilimleri Bölüm Başkanı Yrd. Doç. Dr. Banu Özgürel, Bireysel Emeklilik Sistemi'nin (BES), tasarrufu kendi başına yapamayacak kişiler için oldukça faydalı bir birikim aracı olduğunu söyledi, getiri garantisi olmadığı konusunda uyardı.
"GETİRİ GARANTİSİ YOK"
Türkiye'de sosyal güvenlik sisteminin tamamlayıcısı olarak kurulan Bireysel Emeklilik Sistemi'nin (BES) gün geçtikçe büyümeye devam ettiğini, 2004 yılında yalnızca 15 bin kişinin bulunduğu sistemin bugün 4 milyon 854 bin kişiye ve 31 milyar liralık fon büyüklüğüne ulaştığını hatırlatan Yrd. Doç. Dr. Banu Özgürel, "İnsanlar bu sisteme büyük getiri ve emeklilikte rahatlık beklentisiyle giriyor. Ama vaadedilen rakamlar, eğer herhangi bir kriz yaşamazsak, aynı zamanda da siz fonlarınızı doğru kanallara yönlendirirseniz kazanılabilir. Örneğin, başlangıçta otomatik olarak seçilip hisse senedi ağırlıklı bir emeklilik fonuna yatırım yapılması ve borsanın değer kaybetmesi durumunda, katılımcıların fonları da değer kaybedebilir. Bu nedenle, yatırımcılar, en azından arada bir Emeklilik Gözetim Merkezi (EGM) üzerinden oturdukları yerden yatırımlarının ne durumda olduğunu kontrol etmeliler ve yatırımlarını kendi istedikleri fonlara yönlendirmeli" dedi.
Özgürel, BES yatırımlarını takip etmenin önemli olduğunu belirterek, "Yapılan katkıların fonlara aktarılması ancak müşterinin talebi doğrultusunda gerçekleşir. Eğer müşteri fonlarını yönlendirmezse başvuru sırasında sözleşmede planlanan yatırımın şekline göre otomatik olarak işlem gerçekleşir. Ancak değişen ekonomik dengeler nedeniyle başlangıçta önerilen yatırım planı, beklenen kazancı sağlamayabilir. EGM'nin www.egm.org.tr sitesi üzerinden birikimlerinizin durumunu ve nerelere yatırıldığını öğrenebilirsiniz. Eğer birikiminiz istediğiniz düzeyde bir getiri sağlamamışsa yılda 6 kez fon dağılımınızı değiştirme şansına sahipsiniz. Genelde katılımcılar bu yöntemi kullanmıyorlar ve emeklilik zamanı geldiğinde beklenen kazancı elde edemediklerinde hayal kırıklığına uğrayabiliyor. Oysa, tüm BES poliçelerinde, 'Birikimimin yatırdığım katkı paylarına göre ve seçtiğim emeklilik yatırım fonlarının getirilerine göre değişkenlik gösterebileceğini ve getiri garantisi olmadığını biliyorum' cümlesinin altına imza atılıyor. BES satışı gerçekleşirken de bu durumun özellikle anlatılması gerekir" diye konuştu.
15 BİN KİŞİDEN 4.8 MİLYON KİŞİYE
Emeklilik Gözetim Merkezi'nin internet sitesinden alınan 10 Ekim 2014 verilerine göre; BES'in katılımcı sayısı, 4 milyon 853 bin 829'a, sektör fon büyüklüğü ise 31 milyar 269 milyon 600 bin TL'ye ulaştı. 30 bin 834 aracının çalıştığı sektörde, yerli ve yabancı 19 firma faaliyet gösterirken devlet katkısı fon tutarı da 2 milyar 476 milyon 100 bin TL olarak gerçekleşti. Bu yılın ilk 9 ay 10 günde 700 bin 774 kişi BES'e katıldı. BES'teki katılımcıların fon tutarı ise 2013 yıl sonuna göre yüzde 16.3 oranında arttı. 2004 başında sektörde 12 firma ve yalnızca 15 bin 245 katılımcı varken fon büyüklüğü ise 5 milyon 866 bin 764 TL'ydi. 12 firmanın 2'si hariç tamamı ya kapandı ya da ortaklıklarla isim değiştirdi.
İSTANBUL İLK SIRADA
BES'te en fazla katılımcının yerleşik olduğu şehirler, yüzde 29,7 ile İstanbul, yüzde 9.3 ile Ankara ve yüzde 7.5 ile İzmir oldu. Bu illeri, Antalya, Bursa, Adana, Kocaeli, Muğla, İçel ve Konya izledi. BES katılımcılarından orta yaşta olanların katılımları daha fazlayken 25 yaş altındakiler ve 56 yaş üstündekilerin katılımının daha az olduğu görülüyor. BES'e dahil olan kişilerin yaş ortalaması 38, ayrıca, fon büyüklüğünün yüzde 58'ine erkekler yüzde 42'sine de kadınlar sahip. Katılımcıların yüzde 67.5'i 25 - 44 yaş arasında. 2004'ten bu yana emekli olan katılımcı sayısı ise 13 bin 472 kişi.
