Bursa Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından geliştirilen ve Avrupa'dan ortakların katılım sağlandığı Avrupa Birliği projesiyle ekran, yiyecek ve madde bağımlılığı konusunda öğretmen ve velileri bilgilendirici, özellikle öğrencilerin bağımlılığa yakalanmadan önce tespit edilmesine yönelik hassas noktaların aktarıldığı bir rehber kitap hazırlandı.
Kısa adı "MESSAGE" olan "Make Students Addiction-Free" projesi, Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü koordinesinde Polonya, Portekiz, Romanya ve İtalya'dan ortakların katılımıyla hayata geçirildi.
Polonya ortağının akademik altyapı sağladığı proje kapsamında bir metodoloji üretildi. Projeyle, daha bağımlı olmamış ama bağımlılık eğilimi taşıyan öğrencilerin önceden tespit edilmesi amaçlanıyor.
Gençleri ekran, yiyecek ve madde bağımlısı olmaya neden olan faktörlerin, etkileri ve sonuçlarının belirlendiği projede 80 sayfalık bir rehber kitap oluşturuldu. Okullarda öğretmenlere dağıtılan ve velilere ulaştırılması hedeflenen kitap, bağımlılıkla mücadelede yol gösterici olacak.
"Bağımlılıktan Kurtul Hayata Bağlan" adlı kitap "Ergenlik Gelişimi", "Bağımlılığın Tanımı", "Bağımlılığın Özellikleri", "Risk ve Koruyucu Faktörler", "Beslenme Alışkanlıkları" gibi alt başlıklardan oluşan kitapta, en fazla madde bağımlılığına yer verildi.
- "Asabiyet, kaygı veya üzüntü belirtileri oluşur"
Kitabın internet bağımlılığıyla ilgili bölümünde şunlar kaydedildi:
"İnternet bağımlılığı, normal yaşama müdahale eden aileye, arkadaşlara, sevdiklerine ve çalışma ortamına ciddi stres yaşatan zorlayıcı davranışlar olarak tanımlanabilir. İnternet, bağımlı kişilerin yaşamlarının merkezi haline gelir. Oyun bağımlılığı, 12 aylık bir sürede oyun oynamak için internetin sürekli ve tekrarlayan bir şekilde kullanılmasıdır ve ciddi sağlık sorunlarına yol açar.
İnternet oyunları kesilince genellikle asabiyet, kaygı veya üzüntü belirtileri oluşur.
İnternet oyunlarına daha fazla zaman harcama ihtiyacı hissedilir.
Oyunlar yüzünden bir önceki hobilere ilgi kaybı görülür.
Çocuklar oynadığı oyunların miktarıyla ilgili aile üyelerine, terapistlere ya da başka kişilere yalan söyleyebilir."
Kitapta, "Çocukların gerçek arkadaşlarını internette olduğunu iddia etmesi, ev ödevlerini yapmaması ve okul notlarının düşmesi, internet süresi kısıtlandığında ebeveynlerine karşı öfkeli olma." internet bağımlılığının sonuçları olarak gösterildi.
- Madde bağımlılıklarının belirtileri
Tütün kullanan kişinin nefesinde, saçında, ellerinde ve kıyafetlerinde tütün kokusunun sineceği, uzun süreli tütün kullanımının dişlerde, parmaklarda ve tırnaklarda lekelenmelere neden olabileceği belirtilen kitapta, esrar kullanımına ilişkin belirtiler şöyle sıralandı:
"Baş dönmesi, konuşkanlık veya ciddiyet. Düş veya sanrı (halüsinasyon). İrileşmiş gözbebekleri, kan çanağına dönen gözler, sıklıkla göz damlası kullanımı. Olanları hatırlama konusunda zorlanma. Garip kokan kıyafetler, yoğun tütsü ve diğer koku gidericiler. Kıyafetlerde düşen küllerin neden olduğu küçük yanık izleri. İştah artışı."
Kitapta solvent (boya inceltici-tiner, yapıştırıcı, aseton gibi maddeler) kullanımının belirtilerine ilişkin şu bilgiler yer aldı:
"Sarhoşluk, geveleyerek konuşma, sersemleme ve kendini kontrol edememe. Kullanıcının nefesinde ve giysilerinde kimyasal koku. Yüz, eller ve giysilerde boya veya diğer lekeler. Ağız ve burun çevresinde kırmızı noktalar. Sürekli öksürük ve burun akıntısı. Halüsinasyon, sabit bakış, bulanık veya çift görme. Bulantı veya iştahsızlık. Dikkatsizlik, koordinasyon eksikliği, asabiyet ve depresyon. Dengesiz davranışlar."
Uyarıcı hap kullanımının belirtilerine ilişkin bölümde de "Alışılmadık özgüven. Hiperaktivite ve uykusuzluk. Aşırı konuşmak. Akıntı veya kaşıntı yüzünden burun tahrişi. İrileşmiş gözbebekleri. İştahsızlık. Enjekte edilirse vücutta iğne izleri. Diş gıcırdatma, temizlik, el yıkama, eşyaları toplama gibi işlerin saplantı haline getirilmesi. Ağız kuruluğu veya susuzluk. Titreme ve çarpıntı." bilgisi verildi.
"Ufalan gözbebekleri. Uyuşuk görüntü, bilinç kaybı. Geveleyerek konuşma, nefes darlığı. Konsantrasyon eksikliği. Morarma ve renk değişimine yol açan enjeksiyon izleri." de eroin kullanımının belirtileri olarak sıralandı.
Veliler, öğrenciler ve öğretmenler kitabın dijital halini projenin web sitesi "www.projectmessage.net" üzerinden ücretsiz indirilebiliyor.